-
Mon22Apr2019Sat27Apr2019
Paradoxically Absurd - Exhibition of Artworks by Manjot Kaur - ਦੋਹਰੀ ਸੋਚ - ਮਨਜੋਤ ਕੌਰ ਦੁਆਰਾ ਸਿਰਜੀਆਂ ਕਲਾਕ੍ਰਿਤਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ -11.00 am to 7.00 pm
Punjab Lalit Kala Akademi Presents
Paradoxically Absurd
Exhibition of artworks
by Manjot Kaur
opening on 22nd April at 5.15 pm
at Punjab Lalit Kala Akademi Gallery
Punjab Kala Bhawan
Rose Garden, Sector 16B, Chandigarh
after the opening day the exhibition will be open
from 23rd to 27th April daily
11.00 am to 7.00 pm
Diwan Manna
President, PLKA
ਪੰਜਾਬ ਲਲਿਤ ਕਲਾ ਅਕਾਦਮੀ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼
ਦੋਹਰੀ ਸੋਚ
ਮਨਜੋਤ ਕੌਰ ਦੁਆਰਾ ਸਿਰਜੀਆਂ ਕਲਾਕ੍ਰਿਤਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ
ਚੱਠ ੨੨ ਅਪ੍ਰੈਲ ੨੦੧੯ ਸ਼ਾਮ ੫.੧੫ ਵਜੇ
ਪੰਜਾਬ ਲਲਿਤ ਕਲਾ ਅਕਾਦਮੀ ਗੈਲਰੀ
ਪੰਜਾਬ ਕਲਾ ਭਵਨ, ਸੈਕਟਰ ੧੬ ਬੀ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ
ਚੱਠ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਤੋਂ ਮਗਰੋਂ
ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ
੨੩ ਤੋਂ ੨੭ ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੱਕ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਸਵੇਰੇ ੧੧ ਵਜੇ ਤੋਂ ਸ਼ਾਮ ੭ ਵਜੇ ਤੀਕ
ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਵਾਸਤੇ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਰਹੇਗੀ
ਦੀਵਾਨ ਮਾਨਾ, ਪ੍ਰਧਾਨ
The exhibition Paradoxically Absurd addresses the act accepting two mutually contradictory beliefs as correct, often in distinct social contexts. Growth and decline, seen and unseen, outside and inside, macroscopic and microscopic, mundane and surreal, finite and infinite, random and scripted become the common thread to represent the connection between the accepted dichotomies of life.
Manjot Kaur works with a wide range of media including Books Arts, Installation, Video (2D animation and time-lapse), Sound, and Interactive Performance inquiring the socio-political and anthropological concerns of environment, identity and existence by employing the tools of absurdity, uncertainty, and randomness. The basis of her art practice is to understand the ever-evolving nature of life around us and how nature and humans adapt to changing and sometimes hostile environment. Her work is an interface between science, nature, perception, and scale, inciting a discourse on the social, cultural and personal issues, through the careful representation of objects and narratives rooted in temporal, ephemeral, and entropy. Her work often pertains to the logic of absurd, where absurd is not seen as amusing, foolish or stupid rather as the epistemology of perception and understanding.
She focuses on the notion of on-going, the present and the passing in the process of movement, change, growth, decay, death, birth, evolution, and, existence to generate a feeling of being alive in the fast-growing changing malignant times.
Manjot Kaur (b.1989), Ludhiana, Punjab, India
MFA (University Gold Medal) in Painting, Government College of Art, Chandigarh, 2012.
She has been an artist in residence at Unidee, Citadellarte – Fondazione Pistolleto, Italy, 2018scholarship by Inlaks Shivdasani Foundation, India; Museo Casa Masaccio Centro per l’Arte Contemporanea, San Giovanni Valdarno, Italy in collaboration with Clark House Initiative, Mumbai, 2018; Khoj International Artists’ Association – Peers18, New Delhi, 2018; Mythos – Land Art Biel/Bienne, Switzerland, 2017; Gram Art Project - funded by FICA, India, 2016; Harmony Art Foundation, Mumbai, India, 2015; Global Nomadic Art Project, India, 2015; and Tellusart, Sweden, 2009. She has participated in Water – A video exhibition, Geumgang Nature Art Biennale, South Korea, 2016; Cairotronica- International Symposium of Electronic and New Media arts, Cairo, Egypt, 2016; 28th National Exhibition of Contemporary Art, SCZCC, Nagpur, India, 2015 and United art Fair, New Delhi, India, 2012.
She is the recipient of Professional Annual Award, Punjab Lalit Kala Akademi, 2019 & 2018; 30 Under 30 Award, Hindustan Times Youth Forum, 2017; Sohan Qadri Fellowship, 2017; Professional and Student Annual Award, Chandigarh Lalit Kala Akademi, 2017 and 2012.
-
Fri19Apr2019Tue23Apr2019
Amritsar Invite: Photography Exhibition - Kame Des Punjab De by Jaspal Kamana I ਜਸਪਾਲ ਕਮਾਣਾ ਦੀਆਂ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫ਼ਿਕ ਤਸਵੀਰਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ “ਕਾਮੇ ਦੇਸ ਪੰਜਾਬ ਦੇ -10.00 am to 6.00 pm
JASPAL KAMANA—A COMMITTED CAMERAMAN
By Subhash Parihar
By its very nature, every photograph is a documentary evidence of something real. But the genre labeled as ‘Documentary Photography’ forms a class in itself. It is one of the various approaches to the art of photography. And when the documentation is focused on society, its issues, the life and plight of deprived or destitute people so as to draw public attention to them, it becomes ‘Social Documentary Photography’.
In Great Britain and the US‘ Social Documentary Photography’ had taken roots as early as in the nineteenth century. And many a times it culminated into far-reaching social changes. The innumerable pictures of child labourers, and their miserable plight, clicked by the American Sociologist and photographer Lewis Wickes Hine (1874-1940) resulted into a law against child labour.
There is yet another role performed by social photography. The world, as all of us know, is changing at an unprecedented speed, documentation of this change becomes all the more significant. As the old life-styles cannot be preserved in freezers forever, a cameraman can document it honestly for the coming generations. Such images, with the passage of time, will become visual sources of history. But in such documentation work, there is always a danger of adopting a sentimental approach which must be avoided.
Recently, some young photographers of Punjab have taken up the responsibility of documenting various traditional occupations of the region. The effort deserves all appreciation. Photographer Jaspal Kamana is one of them. A college teacher by profession, he is passionately devoted to the art of photography. Having been active in this field for more than a decade, he has learnt to look at the world objectively. His pictures heighten the cognizance of people’s terrible working conditions. His approach is humanistic and he successfully conveys his message through the character’s body language, facial expression, and his/her surroundings. Tan Sei Hon, the Malaysian independent Curator aptly says: ‘By celebrating the worker, we also celebrate our own humanity which we sometimes forget exists under the weight of various job titles.’
Although colour photography is the fad of the day, Jaspal, in consonance with his subject matter shuns it, and opts for the monochromatic which has a charm of its own. It offers a soothing respite from the riot of colours all around us. His success as a photographer is already evident from his bagful of awards and honours. Not much needs to be said as his pictures speak for themselves.
Subhash Parihar
Art-Historian and Artist
-
Wed10Apr2019Mon15Apr2019
Photography Exhibition - Kaamey Des Punjab De by Jaspal Kamana I ਕਾਮੇ ਦੇਸ ਪੰਜਾਬ ਦੇ - ਜਸਪਾਲ ਕਮਾਣਾ ਦੀਆਂ ਫ਼ੋਟੋਗ੍ਰਾਫ਼ਿਕ ਤਸਵੀਰਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ -11.00 am to 7.00 pm
Punjab Lalit Kala Akademi
cordially invites you to the opening ofan exhibition of photographs
Kamey Des Punjab de
Workers of Des Punjab
by
Jaspal Kamana10th April 2019 at 5.15 pm
Punjab Lalit Kala Akademi Gallery
Punjab Kala Bhawan,
Sector 16 B, ChandigarhExhibition open 11 to 15 April 2019
11.00 am to 7.00 pmDiwan Manna, President
ਪੰਜਾਬ ਲਲਿਤ ਕਲਾ ਅਕਾਦਮੀ ਵੱਲੋਂ
ਜਸਪਾਲ ਕਮਾਣਾ
ਦੀਆਂ ਫ਼ੋਟੋਗ੍ਰਾਫ਼ਿਕ ਤਸਵੀਰਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀਕਾਮੇ ਦੇਸ ਪੰਜਾਬ ਦੇ
ਦੀ ਚੱਠ ਤੇ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਹਾਰਦਿਕ ਸੱਦਾ੧੦ ਅਪ੍ਰੈਲ ੨੦੧੯ ਸ਼ਾਮ ੫.੧੫ ਵਜੇ
ਪੰਜਾਬ ਲਲਿਤ ਕਲਾ ਅਕਾਦਮੀ ਗੈਲਰੀ
ਪੰਜਾਬ ਕਲਾ ਭਵਨ
ਸੈਕਟਰ ੧੬ ਬੀ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿਖੇਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ੧੧ ਤੋਂ ੧੫ ਅਪ੍ਰੈਲ ਰੋਜ਼ਾਨਾ
ਸਵੇਰੇ ੧੧ ਤੋਂ ਸ਼ਾਮ ੭ ਵਜੇ ਤੀਕ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਰਹੇਗੀਦੀਵਾਨ ਮਾਨਾ, ਪ੍ਰਧਾਨ
JASPAL KAMANA—A COMMITTED CAMERAMAN
By its very nature, every photograph is a documentary evidence of something real. But the genre labeled as ‘Documentary Photography’ forms a class in itself. It is one of the various approaches to the art of photography. And when the documentation is focused on society, its issues, the life and plight of deprived or destitute people so as to draw public attention to them, it becomes ‘Social Documentary Photography’.
In Great Britain and the US‘Social Documentary Photography’had taken roots as early as in the nineteenth century. And many a times it culminated into far-reaching social changes. The innumerable pictures of child labourers, and their miserable plight,clicked by the American Sociologist and photographer Lewis Wickes Hine (1874-1940) resulted into a law against child labour.
There is yet another role performed by social photography. The world, as all of us know, is changing at an unprecedented speed, documentation of this change becomes all the moresignificant.As the old life-styles cannot be preserved in freezersforever, a cameraman can document it honestly for the coming generations. Such images, with the passage of time, will become visual sources of history. But in such documentation work, there is always a danger of adopting a sentimental approach which must be avoided.
Recently, some young photographers of Punjab have taken up the responsibility of documenting various traditional occupations of the region. The effort deserves all appreciation. Photographer Jaspal Kamana is one of them. A college teacher by profession, he is passionately devoted to the art of photography. Having been active in this field for more than a decade, he has learnt to look at the world objectively. His pictures heighten the cognizance of people’s terrible working conditions. His approach is humanistic and he successfully conveys his message through the character’s body language, facial expression, and his/her surroundings. Tan Sei Hon,the Malaysian independent Curator aptly says: ‘By celebrating the worker, we also celebrate our own humanity which we sometimes forget exists under the weight of various job titles.’
Although colour photography is the fad of the day, Jaspal, in consonance with his subject matter shuns it, and opts for the monochromatic which has a charm of its own. It offers a soothing respite from the riot of colours all around us. His success as a photographer is already evident from his bagful of awards and honours. Not much needsto be said as his pictures speak for themselves.
Subhash Parihar
Art-Historian and Artist
ਕਾਮੇ ਦੇਸ ਪੰਜਾਬ ਦੇ
ਮਾਂ ਧਰਤੀਏ! ਤੇਰੀ ਗੋਦ ਨੂੰ ਚੰਨ ਹੋਰ ਬਥੇਰੇ
ਤੂੰ ਮਘਦਾ ਰਈਂ ਵੇ ਸੂਰਜਾ ਕੰਮੀਆਂ ਦੇ ਵਿਹੜੇ
- ਸੰਤ ਰਾਮ ਉਦਾਸੀਮੇਰਾ ਕੰਮਪੰਜਾਬ ਦੇ ਅਜਿਹੇ ਕਾਮਿਆਂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ, ਸਮਾਜ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨਾਲ਼ ਜੁੜ੍ਹਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਜਿੰਨਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਸੰਤ ਰਾਮ ਉਦਾਸੀ ਆਪਣੇ ਇਸ ਗੀਤ ਵਿੱਚ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਇਹਨਾਂ ਕਾਮਿਆਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਤਰਸਯੋਗ ਰਹੀ ਹੈ।ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮਾਨਸਿਕ, ਸ਼ਰੀਰਕ, ਆਰਥਿਕ, ਧਾਰਮਿਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪੱਧਰ ਉੱਪਰ ਤਸ਼ੱਦਦ ਝੱਲਣਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਵਰਤਮਾਨ ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਯੁਗ ਵਿੱਚ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਹੋਰ ਵੀ ਗੰਭੀਰ ਹੈ।ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਵੀ ਇਹਨਾਂ ਲਈ ਘਾਤਕ ਹਨ।ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਊਣ ਦੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਮਸਲਿਆਂ ਨੂੰ ਲਾਂਭੇ ਕਰਕੇ ਹਾਕਮ ਆਪਣੀ ਸੱਤਾ ਖਾਤਰ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਹੀ ਝਮੇਲਿਆ ਵਿੱਚ ਉਲਝਾ ਕੇ ਗੁਮਰਾਹ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਉਣ ਦੇ ਵਸੀਲਿਆਂ ਨੂੰ ਸੰਨਾਂ ਲਗਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਇਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਖੇਤਾਂ, ਘਰਾਂ ਜਾਂ ਹੋਰ ਥਾਵਾਂ ਉੱਪਰ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਦੇਖਦਾ ਹਾਂ ਤਾਂਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹੱਥੀਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਇਹ ਕਾਮੇ ਇੰਨੀਆਂ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਭਰੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਆਪਣਾ ਸਹਿਜ ਤੇ ਸੁਹਜ ਨਹੀਂ ਗੁਆਉਂਦੇ।ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਕੰਮ ਕਿਸੇ ਕਲਾਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਕਲਾਕ੍ਰਿਤ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ।ਆਪਣੀ ਇਸ ਤਸਵੀਰਸਾਜ਼ੀ ਦੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਮੈਂ ਉਪਰੋਕਤ ਮਸਲਿਆਂ ਨੂੰ ਮੁਖ਼ਾਤਿਬ ਹਾਂ ਉੱਥੇ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ਼-ਨਾਲ਼ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਜਿਉਣ ਢੰਗ ਨੂੰ ਇਕ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸੰਭਾਲਣ ਦਾ ਵੀ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਹੈ।
- ਜਸਪਾਲ ਕਮਾਣਾ
-
Fri05Apr2019
Punjab Lalit Kala Akademi
Sanmaan Samaroh
Punjab Lalit Kala Akademi
cordially invites you to
the honour conferring ceremony
Baldev Gambhir
Basudeb Biswas
Jaspal S
Madan Lal
Malkit Singh (Posthomus)
Nirupama Datt
Prabhinder Lall
Sidharth
Satwant Singh
Surjit Kaur
Thukral and Tagra
will be conferred with
Punjab Lalit Kala Akademi Sanmaan
for their distinguished contribution
to the visual arts
Shri Atul Dodiya
will be the Chief Guest
on 5th April 2019 at 5.15 pm
Punjab Kala Bhawan,
Sector 16 B, Chandigarh
Diwan Manna
President
www.lalitkalaakademipunjab.com
ਪੰਜਾਬ ਲਲਿਤ ਕਲਾ ਅਕਾਦਮੀ ਸਨਮਾਨ ਸਮਾਰੋਹ
ਦਰਸ਼ਨੀ ਕਲਾਵਾਂ ਦੇ ਖੇਤਰ ਦੀਆਂ ਉਘੀਆਂ ਹਸਤੀਆਂ ਨੂੰ
ਸੂਖਮ ਕਲਾਵਾਂ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਸ਼ਲਾਘਾਯੋਗ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਲਈ
ਪੰਜਾਬ ਲਲਿਤ ਕਲਾ ਅਕਾਦਮੀ ਸਨਮਾਨ ਨਾਲ
ਸਨਮਾਨਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਮੌਕੇ ਤੇ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਹਾਰਦਿਕ ਸੱਦਾ
ਸ਼੍ਰੀ ਅਤੁਲ ਡੋਡੀਆ
ਸਨਮਾਨ ਸਮਾਰੋਹ ਦੇ ਮੁਖ ਮਹਿਮਾਨ ਹੋਣਗੇ ਅਤੇ
ਬਲਦੇਵ ਗੰਭੀਰ
ਬਾਸੁਦੇਬ ਬਿਸ੍ਵਾਸ
ਜਸਪਾਲ ਐੱਸ
ਮਦਨ ਲਾਲ
ਮਲਕੀਤ ਸਿੰਘ (ਮਰਹੂਮ)
ਨਿਰੁਪਮਾ ਦੱਤ
ਪ੍ਰਭਇੰਦਰ ਲਾਲ
ਸਿਧਾਰਥ
ਸਤਵੰਤ ਸਿੰਘ
ਸੁਰਜੀਤ ਕੌਰ
ਠੁਕਰਾਲ ਅਤੇ ਟਾਗਰਾ
ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਲਲਿਤ ਕਲਾ ਅਕਾਦਮੀ ਸਨਮਾਨ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕਰਨਗੇ
੫ ਅਪ੍ਰੈਲ ੨੦੧੯ ਸ਼ਾਮ ੫.੧੫ ਵਜੇ
ਪੰਜਾਬ ਕਲਾ ਭਵਨ, ਰੋਜ਼ ਗਾਰਡਨ, ਸੈਕਟਰ ੧੬ ਬੀ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ
ਦੀਵਾਨ ਮਾਨਾ, ਪ੍ਰਧਾਨ
-
Fri05Apr2019
Punjab Lalit Kala Akademi
Sanmaan Samaroh
Punjab Lalit Kala Akademi
cordially invites you to
the honour conferring ceremony
Baldev Gambhir
Basudeb Biswas
Jaspal S
Madan Lal
Malkit Singh (Posthomus)
Nirupama Datt
Prabhinder Lall
Sidharth
Satwant Singh
Surjit Kaur
Thukral and Tagra
will be conferred with
Punjab Lalit Kala Akademi Sanmaan
for their distinguished contribution
to the visual arts
Shri Atul Dodiya
will be the Chief Guest
on 5th April 2019 at 5.15 pm
Punjab Kala Bhawan,
Sector 16 B, Chandigarh
Diwan Manna
President
www.lalitkalaakademipunjab.com
ਪੰਜਾਬ ਲਲਿਤ ਕਲਾ ਅਕਾਦਮੀ ਸਨਮਾਨ ਸਮਾਰੋਹ
ਦਰਸ਼ਨੀ ਕਲਾਵਾਂ ਦੇ ਖੇਤਰ ਦੀਆਂ ਉਘੀਆਂ ਹਸਤੀਆਂ ਨੂੰ
ਸੂਖਮ ਕਲਾਵਾਂ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਸ਼ਲਾਘਾਯੋਗ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਲਈ
ਪੰਜਾਬ ਲਲਿਤ ਕਲਾ ਅਕਾਦਮੀ ਸਨਮਾਨ ਨਾਲ
ਸਨਮਾਨਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਮੌਕੇ ਤੇ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਹਾਰਦਿਕ ਸੱਦਾ
ਸ਼੍ਰੀ ਅਤੁਲ ਡੋਡੀਆ
ਸਨਮਾਨ ਸਮਾਰੋਹ ਦੇ ਮੁਖ ਮਹਿਮਾਨ ਹੋਣਗੇ ਅਤੇ
ਬਲਦੇਵ ਗੰਭੀਰ
ਬਾਸੁਦੇਬ ਬਿਸ੍ਵਾਸ
ਜਸਪਾਲ ਐੱਸ
ਮਦਨ ਲਾਲ
ਮਲਕੀਤ ਸਿੰਘ (ਮਰਹੂਮ)
ਨਿਰੁਪਮਾ ਦੱਤ
ਪ੍ਰਭਇੰਦਰ ਲਾਲ
ਸਿਧਾਰਥ
ਸਤਵੰਤ ਸਿੰਘ
ਸੁਰਜੀਤ ਕੌਰ
ਠੁਕਰਾਲ ਅਤੇ ਟਾਗਰਾ
ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਲਲਿਤ ਕਲਾ ਅਕਾਦਮੀ ਸਨਮਾਨ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕਰਨਗੇ
੫ ਅਪ੍ਰੈਲ ੨੦੧੯ ਸ਼ਾਮ ੫.੧੫ ਵਜੇ
ਪੰਜਾਬ ਕਲਾ ਭਵਨ, ਰੋਜ਼ ਗਾਰਡਨ, ਸੈਕਟਰ ੧੬ ਬੀ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ
ਦੀਵਾਨ ਮਾਨਾ, ਪ੍ਰਧਾਨ